Uit het onderzoek van Fronczek komt naar voren dat bij autopsie blijkt dat bijna een kwart van de diagnoses die gesteld werden toen patiënten nog leefden, niet klopt. „Dit waren diagnoses die gerelateerd waren aan de doodsoorzaak”, zegt Fronczek. „Als de juiste diagnose was gesteld voor overlijden, dan zou de behandeling anders zijn geweest. Met andere woorden: dan was misschien voorkomen dat de patiënt overleed.”

Een patiënt waarvan de arts dacht dat die aan een urineweginfectie was overleden, bleek een embolie in de longen te hebben, die waarschijnlijk de echte doodsoorzaak is geweest. Een andere patiënt die overleed kort na een ingrijpende heupoperatie, bleek een hartaanval te hebben gehad. Een fatale longontsteking bleek in werkelijkheid een niet eerder opgemerkte kwaadaardige longtumor.

Bij klinische obducties geeft microscopisch onderzoek vaak uitsluitsel over de precieze doodsoorzaak, zegt Fronczek. De patholoog controleert stukjes weefsel dan bijvoorbeeld op ontstekingscellen, wat aan het licht kan brengen dat iemand overleed aan een hartspier ontsteking, vaak een plotselinge doodsoorzaak bij jonge mensen. De microscopische diagnose kan daarnaast bevindingen ondersteunen die de patholoog al met het blote oog heeft gedaan.

Fronczek baseert haar conclusies op obducties van 460 overleden volwassen patiënten uit de ziekenhuizen van Alkmaar, Zaandam en Hoorn. De overleden patiënten varieerden in leeftijd van 20 tot 96 jaar, maar waren gemiddeld al boven de 70.

Bij 23,5 procent wees obductie een andere doodsoorzaak aan. Maar het is wel de vraag in of dit getal kan worden doorgetrokken naar alle overledenen. Immers artsen vragen doorgaans eerder een autopsie aan als zij zelf al twijfelen over de juiste diagnose bij overlijden van een patiënt.

Volgens Fronczek worden er echter steeds minder obducties gedaan in ziekenhuizen, omdat artsen steeds meer zijn gaan vertrouwen op moderne beeldvormende technieken in de geneeskunde. Fronczek „Die wekken de valse indruk dat we alles in het lichaam kunnen zien, maar dat is niet waar. Sommige aandoeningen zie je wel op een ct-scan, maar die mis je op een röntgenbeeld.” En ook gebeurt het nog wel eens dat de arts slechts naar een deel van het lichaam van de patiënt kijkt, terwijl de doodsoorzaak elders is te vinden.

Obducties zijn echter niet bedoeld om met de vinger naar de behandelend arts te wijzen, zegt Fronczek. „Nee, ik zie het als de gouden standaard voor controle op de kwaliteit van de zorg. Er is helaas weinig geld voor, ziekenhuizen hebben er maar een beperkt potje voor. En zorgverzekeraars vergoeden niets meer als de patiënt al dood is.”

Bron: NRC